Το κέντημα από κουκούλι μεταξοσκώληκα και η κληρονομιά της Γιαννούλας Σταμάτη!

Το κυπριακό κέντημα από κουκούλι μεταξοσκώληκα αποτελεί σημαντικό μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου. Αυτή η τέχνη, συνδυάζει την τεχνική της καλλιτεχνικής κεντητικής με τη χρήση των λεπτών ινών του κουκουλιού του μεταξοσκώληκα, δημιουργώντας μοναδικά και εκλεπτυσμένα έργα τέχνης.

Ιστορία και Προέλευση

Η χρήση του μεταξιού στην Κύπρο ανάγεται σε αρχαίους χρόνους. Το νησί βρέθηκε στον σταυροδρόμι εμπορικών δρόμων, γεγονός που βοήθησε στην εισαγωγή της τεχνολογίας παραγωγής και επεξεργασίας μεταξιού από την Ανατολή. Η καλλιέργεια του μεταξοσκώληκα και η παραγωγή μεταξιού αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα κατά την περίοδο της βενετικής και οθωμανικής κυριαρχίας, όταν το κυπριακό μετάξι θεωρούνταν από τα καλύτερα στην περιοχή της Μεσογείου.

Τεχνική και Δημιουργία

Η διαδικασία δημιουργίας του κυπριακού κεντήματος από κουκούλι μεταξοσκώληκα είναι περίπλοκη και απαιτεί εξειδικευμένη γνώση και δεξιότητα. Αρχικά, τα κουκούλια συλλέγονται και υποβάλλονται σε ειδική επεξεργασία για να εξαχθούν οι μεταξωτές ίνες. Οι ίνες αυτές πλέκονται και κεντιούνται πάνω σε λεπτό ύφασμα, δημιουργώντας περίτεχνα σχέδια.

Τεχνικές

1. Κουκούλι (Cocoon Embroidery): Η βασική τεχνική όπου οι λεπτές ίνες του κουκουλιού χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουν το βασικό μοτίβο.

2. Στρίψιμο (Twisting): Η τεχνική αυτή περιλαμβάνει το στρίψιμο των ινών για να δημιουργηθεί ένα πιο ανθεκτικό και τρισδιάστατο αποτέλεσμα.

3. Κατσίρι (Cat-siri): Μία ειδική τεχνική κεντήματος που αναφέρεται στη χρήση πολύ λεπτών ινών και την εφαρμογή τους με υψηλή ακρίβεια.

Μοτίβα και Σχέδια

Τα μοτίβα που χρησιμοποιούνται στο κυπριακό κέντημα από κουκούλι μεταξοσκώληκα είναι συνήθως εμπνευσμένα από τη φύση. Συχνά περιλαμβάνουν:

• Φυτικά μοτίβα: Φύλλα, λουλούδια και κλαδιά.

• Γεωμετρικά σχέδια: Κυκλικά, τριγωνικά και τετράγωνα σχήματα.

• Ανθισμένα κλαδιά: Συμβολίζουν την άνθηση και την αναγέννηση.

Πολιτιστική Σημασία

Το κυπριακό κέντημα από κουκούλι μεταξοσκώληκα δεν είναι απλά μια τέχνη, αλλά αποτελεί σημαντικό κομμάτι της κυπριακής πολιτιστικής κληρονομιάς. Εκφράζει την δημιουργικότητα και την αφοσίωση των κυπριακών γυναικών, οι οποίες διατηρούν αυτήν την παράδοση ζωντανή, μεταβιβάζοντας τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους από γενιά σε γενιά.

Η Συμβολή της Γιαννούλας

Η Γιαννούλα άρχισε να ασχολείται με το κέντημα από κουκούλι μεταξοσκώληκα από νεαρή ηλικία και η αφοσίωσή της στην τέχνη αυτή αποδεικνύεται μέσα από την ενεργή συμμετοχή της σε παρουσιάσεις και επιδείξεις από τη δεκαετία του 1990 μέχρι το 2023. Η Γιαννούλα παρουσίαζε τη διαδικασία και την τεχνική δημιουργίας κεντημάτων από κουκούλι μεταξοσκώληκα σε εκατοντάδες εκδηλώσεις, προσφέροντας πολύτιμη γνώση και έμπνευση στο κοινό.

Κληρονομιά και Πολιτιστική Σημασία

Η κληρονομιά της Γιαννούλας είναι πραγματικά ασύγκριτη για την οικογένειά μας. Με την αφοσίωση και την επιμονή της, συνέβαλε σημαντικά στη διατήρηση αυτής της παραδοσιακής τέχνης, εξασφαλίζοντας ότι οι γνώσεις και οι τεχνικές της κεντητικής με κουκούλι μεταξοσκώληκα δεν θα χαθούν με το πέρασμα του χρόνου.

Η Γιαννούλα αποτελεί παράδειγμα για το πώς η αγάπη και η δέσμευση σε μια παραδοσιακή τέχνη μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς. Μέσα από τις παρουσιάσεις και τις επιδείξεις της, ενέπνευσε πολλές γενιές και συνέβαλε στη διατήρηση της παράδοσης ζωντανής.

Η συμβολή της Γιαννούλας στο Μουσείο Νίκος Σταμάτης και στη διατήρηση της παραδοσιακής τέχνης του κεντήματος από κουκούλι μεταξοσκώληκα είναι ανεκτίμητη. Η κληρονομιά της αποτελεί πολύτιμο μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου και της οικογένειάς μας.